Foksterier szorstkowłosy – charakter, wychowanie i historia. Co warto wiedzieć o tych energicznych psach?

Foksterrier szorstkowłosy to jedna z najstarszych brytyjskich ras terrierów, która przez dziesięciolecia cieszyła się ogromną popularnością, również w Polsce. Energiczne, odważne i niezwykle charakterne psy były niegdyś stałym bywalcem wystaw, domów myśliwskich, a nawet salonów. Dziś jednak foksy, jak pieszczotliwie o nich mówią miłośnicy, zdecydowanie straciły na liczebności i coraz rzadziej spotykamy je na ulicach czy w kynologicznych statystykach. Czy słusznie? Czy to rzeczywiście rasa, która nie pasuje do współczesnego trybu życia, czy może po prostu została niesprawiedliwie zapomniana?

Wzorzec rasy FCI – jak wygląda idealny foksterier szorstkowłosy?

Do jakiej grupy psów należy foksterier szorstkowłosy?

FCI uznała rasę w 1995 roku, kwalifikujac ją następująco:
grupa III – Teriery
Sekcja 1 – Teriery duże i średnie
Numer wzorca FCI: 169
Podlega próbom pracy.

Budowa i wygląd – mały, ale zadziorny dżentelmen z wąsami

Foksterrier szorstkowłosy nie należy do psów wysokich. Mierzy do 39 cm w kłębie i nie przekracza wagi 8 kilogramów. Jest najlepszym dowodem na to, że pies użytkowy może być zarazem ucieleśnieniem elegancji w najczystszym wydaniu. Jego sylwetka jest zwarta i wpisana w kwadrat, a cała budowa jest harmonijna. Nic tu nie jest przesadne ani przypadkowe. Głowa jest elegancka, o niemal płaskiej górnej linii, lekko zwężająca się ku kufie. Silne szczęki i nożycowy zgryz zdradzają, że mamy do czynienia z prawdziwym myśliwym. Oczy, zaokrąglone i, jak podkreśla wzorzec, pełne ognia i inteligencji, są ciemne i błyszczące. Uszy powinny być małe, w kształcie litery V, załamane nieco ponad linią czaszki — każde inne są uznawane za wadliwe. Szyja foksteriera jest sucha, delikatnie łukowata. Klatka piersiowa jest głęboka, grzbiet prosty i mocno umięśniony. Ogon prosty, noszony wysoko, nigdy nad linią grzbietu ani zakręcony. Kończyny przednie są mocne i proste. Tworzą wąski front. Tylne są dobrze umięśnione i mocno kątowane, co daje psu sprężysty, dynamiczny ruch. Szorstkowłosy foksterier ma gęsty, twardy włos okrywowy z krótkim, miękkim podszerstkiem. W dotyku sierść na grzbiecie jest twardsza niż na bokach. Pysk porasta dłuższy, kędzierzawy włos, tworzący charakterystyczne wąsy i brodę. Dłuższa sierść znajduje się także na łapach. W umaszczeniu foksterriera zawsze powinna przeważać biel, przy czym, według wzorca pies tej rasy może posiadać płowe lub czarne łaty. To pies, którego wygląd zdradza zarówno jego łowiecką przeszłość, jak i zadziorny charakter.

Charakter foksteriera – energiczny, bystry i uparty

To pies, którego myśliwska przeszłość nie jest jedynie historią zapisaną w książkach – jego cechy użytkowe bardzo szybko dają o sobie znać w codziennym życiu. Od wieków ceniony w polu, wyróżniał się niezwykłą pasją, odwagą i instynktem łowieckim. Także i dziś foksterrier szorstkowłosy charakter ma niekoniecznie łatwy, choć nie brak mu uroku.
Nie znosi nudy i jest zawsze gotowy do działania, niezależnie od tego, czy chodzi o aportowanie piłki, intensywny jogging z właścicielem, polowanie na kota sąsiadów czy kopanie imponujących dziur pod ogrodzeniem. Ta niespożyta energia i żywiołowość sprawiają, że foks potrzebuje aktywnego opiekuna, który zapewni mu odpowiednią dawkę ruchu oraz zajęć, aby nie znalazł sobie własnych – często niezbyt pożądanych – sposobów na rozładowanie swojej energii. A tej mu nigdy nie brak!

Foks jest psem bardzo inteligentnym, ale też sprytnym, upartym i pełnym temperamentu. Jego opiekun musi uzbroić się w cierpliwość i pamiętać, że to prawdziwy indywidualista, z którym bardziej się współpracuje, niż wydaje mu rozkazy. To jednak wcale nie znaczy, że foksteriera nie da się szkolić! Wręcz przeciwnie — odpowiednio zmotywowany potrafi być niezwykle pojętnym i zaangażowanym uczniem. Świetnie radzi sobie nie tylko podczas konkursów użytkowych, ale także w sportach kynologicznych, takich jak agility, gdzie jego energia i błyskawiczny refleks stają się ogromnym atutem. Zajęcia umysłowe są jak najbardziej wskazane, po prostu trzeba też dać psu przestrzeń na własne sprawy.

Nie można mu na pewno odmówić odwagi i pewności siebie. Foksterier szorstkowłosy to pies, który zaczepiony przez innego czworonoga nie pozostaje mu dłużny, a nierzadko sam potrafi prowokować konflikty. Dlatego warto od szczenięcia zadbać o jego prawidłowe relacje z innymi psami, ale zawsze mieć w pamięci jego buńczuczny i niezależny charakter. Silny instynkt łowiecki odzywa się w nim bardzo często – foks może z zapałem rozkopywać ziemię w poszukiwaniu kreta, gonić koty, zające czy ptaki, a także nie zawaha się sprawdzić, co kryje się w lisiej lub borsuczej norze. Z tego względu foksterier powinien być prowadzony na smyczy w lesie, a często również w miejskim parku, aby uniknąć niekontrolowanych pościgów i ewentualnych kłopotów.

Pierwsze wrażenie – co wyróżnia foksteriera szorstkowłosego na tle innych ras?

Foksterrier szorstkowłosy sprawia wrażenie prawdziwego terriera w każdym calu — niedużego, ale niezwykle eleganckiego, a przy tym silnego, wytrzymałego i odpornego na trudy pracy. Wzorzec rasy porównuje jego budowę do koni rasy hunter, hodowanych w Anglii specjalnie do polowań na jelenie i lisy. Umaszczenie foksterriera, białe z łatami w odcieniach płowym, czarnym podpalanym lub czarnym, przywodzi na myśl umaszczenie psów pracujących w tradycyjnych angielskich sforach myśliwskich. Szlachetna, prosta głowa, zwieńczona charakterystycznymi wąsami oraz to specyficzne umaszczenie wyróżniają go na tle innych terrierów i sprawiają, że nie sposób pomylić go z żadną inną rasą. Mamy przed sobą psa pełnego temperamentu, odwagi i pasji, a zarazem o przyjaznym charakterze.

Pochodzenie rasy – skąd wywodzi się foksterier szorstkowłosy?

Jak wyglądała historia rasy i kto jako pierwszy hodował foksteriery?

Pierwsze wzmianki o foksterierach pochodzą już z XVI wieku i znajdują się w ówczesnych księgach myśliwskich, opisujących polowania na lisy — rozrywkę niezwykle popularną w Anglii, szczególnie wśród wyższych sfer. W polowaniach tych sforom dużych psów gończych, czyli foxhoundów, towarzyszyły mniejsze, zwinne i zadziorne psy foksterriery, jak z czasem zaczęto je nazywać. Były one nieocenione w sytuacjach, gdy lis, ścigany przez ogary, uciekał do nory — foxhound był zbyt duży, aby w nią wejść, natomiast niewielki foksterier potrafił wpaść do lisiej jamy i wypłoszyć zwierzę na powierzchnię. Zadanie to wymagało od psa ogromnej zajadłości, sprytu i odwagi, a w tej pracy lepiej sprawdzały się psy o szorstkiej okrywie, bardziej odpornej na trudne warunki w norze i w zaroślach. Wśród przodków współczesnego foksteriera szorstkowłosego wymienia się m.in. greyhounda, beagle’a, wymarłego już białego terriera angielskiego, a także inne szorstkowłose terriery, jak terrier walijski. Nie wyklucza się również udziału bulteriera, który mógł przekazać rasie nieco krzepy i odwagi.

Foksteriera szorstkowłosego po raz pierwszy zaprezentowano publicznie na wystawie psów w Birmingham w 1872 roku. Jednego z tych energicznych psów posiadała również wielka miłośniczka zwierząt — królowa Wiktoria. W 1876 roku opracowano pierwszy wzorzec rasy, obejmujący zarówno odmianę krótkowłosą, jak i szorstkowłosą. Choć jego podstawowe założenia pozostały niezmienione, w 1970 roku Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI) zdecydowała o rozdzieleniu foksterierów na dwie odrębne rasy: krótkowłosą i szorstkowłosą. Przełomowy dla foksteriera szorstkowłosego okazał się rok 1881, kiedy na wystawie po raz pierwszy zaprezentowano psa wytrymowanego. Zachwycił on publiczność. Od tego momentu psy tej rasy — dotąd postrzegane głównie jako psy użytkowe — coraz częściej trafiały do domów nie tylko myśliwych, ale i zwykłych miłośników czworonogów.

Rozwój foksterierów w Polsce na przestrzeni lat

Terriery znane są w Polsce od dziesięcioleci, a moda na nie pojawiła się już w okresie międzywojennym. Wśród nich najbardziej znane były właśnie foksteriery szorstkowłose — hodowla tych psów ma u nas długą historię. Importowano zarówno psy z krajów niemieckojęzycznych, jak i z ich ojczyzny — Wielkiej Brytanii. Szczyt popularności foksterierów szorstkowłosych przypadł w Polsce na okres od lat 60. do 80. XX wieku, kiedy to rasa ta była jedną z najliczniej zgłaszanych na krajowe wystawy psów rasowych. Pionierami hodowli w naszym kraju byli m.in. Stefan Wiktor z hodowli Swirz, zajmujący się foksami już od 1922 roku czy Anna Benisławska z Warszawy (Abeni). Znane były również takie przydomki jak Poliemja, Altesse oraz Royal Zygmunta Biernackiego, który jako jeden z nielicznych wznowił hodowlę po II wojnie światowej. Jak widać, fox terrier szorstkowlosy kochany jest w Polsce od dawna, choć dziś rasa ta znajduje się nieco w cieniu swojej dawnej sławy.

Szczeniak foksteriera – co warto wiedzieć, zanim zamieszka z Tobą?

Wyprawka dla szczeniaka – co przygotować na przyjęcie foksteriera w domu?

Przygotowując się na przyjęcie szczeniaka foksteriera szorstkowłosego, warto zadbać o kompletną wyprawkę, która ułatwi pierwsze dni w nowym domu. Podstawą są dwie miski — na wodę i karmę — stabilne i łatwe do mycia. Niezbędne jest także wygodne legowisko, w którym maluch będzie mógł odpoczywać oraz zestaw bezpiecznych zabawek, szczególnie gryzaków, które pomogą przetrwać trudny czas wymiany zębów. Potrzebna będzie również lekka obroża, smycz (na początek dobrze sprawdza się kilkumetrowa linka treningowa) oraz adresówka z numerem telefonu opiekuna.

Foksterier szorstkowłosy wymaga starannej pielęgnacji sierści, dlatego warto zaopatrzyć się w akcesoria do czesania: szczotkę z naturalnego, twardego włosia, szczotkę typu pudlówka oraz dwa grzebienie — jeden o rzadko rozstawionych zębach i drugi o średnim zagęszczeniu. Dzięki nim łatwo usuniesz martwy włos i zapobiegniesz kołtunom.

Wychowanie i nauka – jak szkolić foksteriera szorstkowłosego?

Foksterier szorstkowłosy to zdecydowanie nie typ psiego „żołnierza”, który ślepo i bez wahania wykona każdy rozkaz — to pies inteligentny, ale samodzielny, uparty i o mocnym charakterze, który łatwo rozprasza się otoczeniem. Z tego powodu w jego szkoleniu bardzo ważne jest zbudowanie atrakcyjności opiekuna i tworzenie pozytywnych skojarzeń z nim związanych. Foksterier musi chcieć być blisko człowieka, a nie tylko reagować z przymusu. Warto nagradzać każdy powrót psa do opiekuna, nawet w codziennych sytuacjach, niezwiązanych bezpośrednio z nauką przywołania — to wzmacnia więź i uczy psa, że opłaca się trzymać blisko swojego człowieka. Jednocześnie jednak foksterier potrzebuje jasnych, konsekwentnie wyznaczonych granic. Nie wolno dać się zwieść jego uroczemu spojrzeniu i rozbrajającemu urokowi. Szkolenie powinno być krótkie, różnorodne i kończyć się na sukcesie — lepiej zakończyć sesję po dwukrotnie dobrze wykonanym poleceniu niż nużyć psa powtarzaniem w kółko tego samego. W przeciwnym razie foksterier najzwyczajniej się znudzi, wyłączy i znajdzie sobie ciekawsze zajęcie, całkowicie ignorując opiekuna. To pies, który wymaga od swojego przewodnika cierpliwości, poczucia humoru i elastyczności w podejściu do nauki.

Ile kosztuje utrzymanie foksteriera? Przykładowy budżet miesięczny

Fox terrier szorstkowlosy, choć nie jest dużym psem, wymaga starannej pielęgnacji i aktywnego trybu życia, co ma wpływ na miesięczne koszty jego utrzymania. Podstawowym wydatkiem jest karma dobrej jakości, odpowiadająca jego temperamentowi i sporej potrzebie ruchu – miesięczny koszt żywienia oscyluje zwykle w granicach 150–250 zł, w zależności od rodzaju karmy oraz indywidualnego zapotrzebowania psa. Do tego dochodzą koszty pielęgnacji sierści – foksterier szorstkowłosy wymaga regularnego trymowania, by jego szata pozostała w dobrej kondycji i miała właściwą strukturę. Wizyta u groomera, obejmująca trymowanie, kąpiel, szczotkowanie i drobne zabiegi pielęgnacyjne, kosztuje zazwyczaj od 200 do 300 zł, jednak odbywa się co kilka tygodni, w zależności od potrzeb. Opiekunowie, którzy zdecydują się pielęgnować psa samodzielnie w domu, mogą ograniczyć ten wydatek, jednak wymaga to zarówno wprawy, jak i zakupu odpowiednich akcesoriów, takich jak szczotki z naturalnego, twardego włosia, pudlówki oraz grzebienie o różnym rozstawie zębów, a także odżywki. Nawet jeśli część zabiegów pielęgnacyjnych wykonuje się w domu, trzeba też doliczyć koszt kosmetyków, preparatów do czyszczenia uszu czy pielęgnacji łap, co może wynieść 10–30 zł miesięcznie. Kolejnym kosztem jest opieka weterynaryjna i profilaktyka, obejmująca szczepienia, odrobaczanie oraz środki przeciw kleszczom i pchłom – to wydatek około 20–50 zł miesięcznie, jeśli rozłożyć go na cały rok. Sumując wszystkie wydatki, koszt miesięcznego utrzymania foksteriera szorstkowłosego kształtuje się zwykle w granicach 270–460 zł, w zależności od jakości karmy oraz tego, czy właściciel korzysta z usług groomera, czy decyduje się na samodzielną pielęgnację. 

NA TO ZWRÓĆ UWAGĘ

Jeśli zdecydujesz się na usługi groomerskie, uważnie wybieraj psiego fryzjera. Spytaj go o doświadczenie w trymowaniu terrierów. Wielu groomerów wciąż woli ostrzyc psy maszynką, mimo że niszczy to zupełnie strukturę sierści foksterierów.

Zdrowie i pielęgnacja – jak dbać o kondycję foksteriera na co dzień?

Najczęstsze problemy zdrowotne u foksterierów szorstkowłosych

Foksterier szorstkowłosy to rasa generalnie zdrowa i długowieczna – wiele psów cieszy się dobrą kondycją nawet do kilkunastu lat życia. Są jednak niezwykle ruchliwe, skoczne i zaczepne, co sprawia, że trzeba chronić je przed urazami mechanicznymi, zwłaszcza w wyniku bójek z innymi psami czy zbyt intensywnego wysiłku. Dość często zdarzają im się też problemy z uszami, dlatego konieczne jest regularne czyszczenie małżowin i kontrola stanu uszu.

Jak u każdej rasy, również u foksterierów mogą występować choroby i wady dziedziczne, takie jak:

• ataksja – zaburzenia koordynacji ruchowej ciała.
• przemieszczenie moczowodu – powoduje przewlekłe popuszczanie moczu, częściej u suk.
• miastenia (miastenia gravis) – postępujący zanik mięśni, zdarza się w niektórych liniach
• zaćma
• postępujący zanik siatkówki (PRA)
• deformacje ogona.

Odpowiedzialna hodowla oraz badania rodziców szczeniąt pozwalają w dużej mierze ograniczyć ryzyko wystąpienia tych problemów.

Jak pielęgnować sierść foksteriera – trymowanie, kąpiele i codzienne zabiegi

Foksterier szorstkowłosy nie linieje w klasycznym sensie, jednak jego sierść stale się odnawia — stare włosy obumierają i blokują przyrost nowej, zdrowej okrywy. To sprawia, że wymaga on troskliwej pielęgnacji, obejmującej nie tylko regularne szczotkowanie, ale przede wszystkim trymowanie. Szczotkowanie pozwala usunąć nadmiar podszerstka i na bieżąco wyczesać martwy włos, co zapobiega jego zbiciu się w kołtuny. Dłuższy włos foksteriera, pozostawiony bez uwagi, ma bowiem tendencję do plątania się i filcowania. Do szczotkowania najlepiej używać szczotki pudlówki, koniecznie przy zastosowaniu odżywki w sprayu, która zabezpieczy włos przed łamaniem i wyrwaniem. Czynność tę warto wykonywać co najmniej dwa razy w tygodniu. Trymowanie, czyli ręczne usuwanie martwego włosa z całego ciała psa, nie jest zabiegiem trudnym, choć wymaga nieco wprawy i cierpliwości. Powinno się je przeprowadzać co kilka tygodni, by utrzymać właściwą strukturę szaty i zapewnić skórze dopływ powietrza. Właściciele, którzy nie chcą samodzielnie trymować psa, mogą oczywiście skorzystać z usług profesjonalnego groomera. Zabiegu tego nie wolno bagatelizować, nawet jeśli foksterier nie jest wystawiany — zaniedbany pod tym względem pies prędzej czy później zacznie borykać się z problemami skórnymi, takimi jak stany zapalne czy świąd. Kąpiel foksteriera przeprowadzamy co kilka miesięcy lub zawsze wtedy, gdy pies jest wyraźnie brudny. Przed kąpielą należy go dokładnie wyszczotkować i usunąć ewentualne kołtuny oraz filce, aby woda nie utrwaliła splątanych fragmentów sierści.

Ze względu na energiczny, niepokorny charakter i nieco bardziej zaawansowaną pielęgnację, foksteriery szorstkowłose szczeniaki powinny być od początku uczone cierpliwego znoszenia powyższych zabiegów. Krótkie sesje pielęgnacyjne po zabawie, gdy szczeniak jest zmęczony, połączone z nagrodą, to przepis na sukces.

PRAKTYCZNA PORADA

Fox terrier szorstkowlosy ma dodające uroku, charakterystyczne wąsiki przy pysku. Jasna sierść w tym miejscu może jednak łatwo ulegać zabrudzeniom. Bardzo prostym i tanim, domowym sposobem na poradzenie sobie z tym problemem pomiędzy kąpielami jest delikatne wczesywanie w nią… mąki ziemniaczanej.

Polecane hodowle foksteriera szorstkowłosego (FCI) w Polsce

Na co zwrócić uwagę przed wyborem hodowli foksteriera?

Wybór dobrej hodowli foksteriera to klucz do posiadania zdrowego, dobrze zsocjalizowanego i zgodnego z wzorcem rasy psa. Przede wszystkim warto zwrócić uwagę na kwestie zdrowotne – odpowiedzialny hodowca bada swoje psy pod kątem chorób dziedzicznych, takich jak miastenia. Nie bójmy się pytać o wyniki badań, dokumentację zdrowotną rodziców szczeniąt oraz o historię zdrowotną linii hodowlanej.

Bardzo istotny jest także kontakt z hodowcą. Dobry hodowca nie kończy swojej roli w momencie sprzedaży szczeniaka – powinien być otwarty na dalszy kontakt, służyć radą w kwestiach wychowania, pielęgnacji szorstkiej sierści (co przy tej rasie jest niezwykle istotne) czy przygotowań do wystaw, jeśli planujemy przygodę z kynologią.

Nie bez znaczenia są również warunki, w jakich przebywają psy. Psy zadbane, socjalizowane i traktowane jak członkowie rodziny, nie tylko jako materiał hodowlany. Szczęśliwe, pewne siebie szczenięta i zadbane, zrównoważone dorosłe psy, w tym psi seniorzy, to najlepszy znak, że trafiliśmy w dobre miejsce.

Przykładowe hodowe ZKwP zajmujące się rasą foksterier szorstkowłosy

Psia Parafia - hodowla majaca 30-letnie doświadczenie z foksterrierami, woj. mazowieckie
Marsowa Knieja - hodowla foksterrierów nastawiona na użytkowość, Łódź
Nowe Życie - hodowla foksterrierów szorstkowłosych i lagotto romangolo, Recz

Jakie rasy są podobne do foksteriera? Kogo warto porównać przed wyborem psa?

Ojczyzną prawie wszystkich ras terrierów jest Wielka Brytania. Nic dziwnego, że większość tych ras wiele łączy. Przede wszystkim terierowy temperament: ogromna energia, odwaga, inteligencja, silny instynkt myśliwski i zamiłowanie do aktywności. Szukając podobnego psa, warto przyjrzeć się poniższym rasom:

• foksterier gładkowłosy – bliski krewny foksteriera szorstkowłosego, od którego różni się przede wszystkim krótką, gładką i przylegającą sierścią;
• Parson Russell terrier – nieduży, energiczny terier o silnym instynkcie myśliwskim, mylony z mniejszym nieco Jak Russell terrierem. Ma szorstką lub gładką sierść ibystre spojrzenie. Jest czujny, wesoły, niezwykle ruchliwy i wymaga konsekwentnego prowadzenia;
• airedale terrier – największy z terierów, często zwany „królem terierów”. Ma szorstką, drucianą sierść, silną budowę ciała i odważny charakter. Psy te w niektórych krajach służyły w policji. Choć jest większy od foksteriera, zachowuje podobny temperament: pewny siebie, aktywny i inteligentny;
• terrier irlandzki – średniej wielkości terier o charakterystycznej rudoczerwonej, szorstkiej sierści. Energiczny, niezależny i odważny, ale jednocześnie bardzo przywiązany do rodziny;
• kerry blue terrier – średniej wielkości terier o miękkiej, falującej sierści w odcieniach niebieskoszarych. Bystry, inteligentny, czujny, świetny zarówno w pracy, jak i jako pies rodzinny;
• terrier walijski (welsh terrier) – mały, szorstkowłosy terier o umaszczeniu czarno-podpalanym z charakterystycznym czaprakiem. Wesoły, odważny, ruchliwy i niezwykle przyjacielski wobec rodziny. Ceniony do dzisiaj przez myśliwych za swoje zdolności użytkowe.

Jeśli myślimy o foksterrierze z powodów użytkowych, oprócz terriera walijskiego warto rozważyć niemieckiego jagdterriera. Te niewielkie, czarne podpalane psy są niezwykle cięte i wszechstronne, doskonale sprawdzają się w łowisku.

Podsumowanie – czy foksterier szorstkowłosy to pies dla Ciebie?

Foksterrier, mimo swojego myśliwskiego pochodzenia i ogromnego temperamentu, całkiem nieźle odnajduje się w roli psa miejskiego. Jest niewielki i bez większych problemów potrafi dostosować się do życia nawet w małym mieszkaniu, choć ze względu na skłonność do szczekania warto od początku pracować z nim nad spokojem i ciszą. Oczywiście dom z ogrodem byłby dla niego spełnieniem marzeń, jednak nie można zostawiać go tam samemu sobie — jeśli nie chcemy dziur w trawniku ani rozkopanych rabat. To pies, który świetnie sprawdzi się u osób aktywnych, a nawet u starszych, pod warunkiem, że prowadzą energiczny tryb życia. Foksteriery dobrze dogadują się z dziećmi, chętnie bawią się, biegają i wygłupiają, co czyni je bardzo wszechstronnymi towarzyszami zarówno w mieście, jak i poza nim.

Jeśli:

• uwielbiasz ruch,
• jesteś cierpliwy
• nie szukasz psa-szeregowca
• nie przeraża Cię specyficzna, częsta pielęgnacja
• lubisz psy pełne życia i temperamentu

to zdecydowanie warto, byś przyjrzał się foksterrierom bliżej i porozmawiał z hodowcami rasy, np. na wystawie psów rasowych.