Owczarek australijski: co to za rasa? Jakimi cechami się charakteryzuje?

Owczarek australijski, nazywany w skrócie aussie, zyskuje zwolenników na całym świecie. Jego popularność rośnie również w Polsce. Czym podbija serca średniej wielkości, piękny owczarek?

Standard rasy owczarek australijski

Klasyfikacja FCI

Grupa: I – Psy pasterskie i zaganiające
Sekcja: 5 – Psy pasterskie
Numer FCI: 342.

Wygląd

Owczarek australijski jest psem średniej wielkości, o nieco prostokątnej sylwetce. Charakteryzuje się krzepką, silną budową, nie powinien jednak być przesadnie ciężki. Grzbiet ma mocny i prosty, o lekko ściętym zadzie. Ogon powinien być prosty. W krajach, gdzie dozwolone jest kopiowanie ogonów, jest on skracany. Aussie może mieć jednak ogon naturalnie krótki – nie przekracza on wówczas 10 cm. Wysokość w kłębie w przypadku psów wynosi 51–58 cm, suk 46–53. Może ważyć do 35 kilogramów. Głowa jest mocna, o łagodnym wyrazie. Dopuszcza się zgryz cęgowy, choć najbardziej pożądany jest nożycowy. Wysoko osadzone, trójkątne, opadające do przodu w razie zaintrygowania uszy są charakterystyczne dla tej rasy. Kolor oczu i nosa uzależniony jest od barwy futra: u psów czekoladowych lub red merle będą jaśniejsze. Owczarek australijski słynie z wielu odmian kolorystycznych:

• czarna;
• czekoladowa;
• niebieska marmurkowa;
• czekoladowa marmurkowa.

Odmiany te mogą występować z białymi znaczeniami oraz z podpalaniem. Sierść aussie jest średniej długości, gęsta, prosta lub lekko falowana. Na uszach oraz tylnej stronie łap tworzy frędzle i tzw. portki, zaś na szyi efektowną, piękną kryzę. Chroni go przed trudnymi warunkami atmosferycznymi. Jest podwójna, tzn. pies posiada podszerstek. Jego ilość jest zależna od klimatu, w którym żyje. 

Charakter

Owczarek australijski charakteryzuje się inteligencją, energią i oddaniem wobec swojej rodziny. To psy o zrównoważonym temperamencie. Są aktywne, chętne do pracy i zręczne, co czyni je świetnymi psami do różnych zadań: od pracy na farmie po sporty kynologiczne. Ze względu na bardzo dużą inteligencję oraz temperament potrzebują odpowiednich zajęć, najlepiej realizując się w sporcie lub pracy pasterskiej. Owczarki australijskie są niezwykle lojalne wobec swoich opiekunów, lubią współpracę i chętnie uczą się nowych komend, co sprawia, że są łatwe do ułożenia, a treningi z nimi to przyjemność. Cechy te czynią je doskonałymi towarzyszami dla rodzin i osób prowadzących aktywny tryb życia, a także osób zaangażowanych np. w ratownictwo.
Owczarek australijski to pies niezwykle wierny. Jest towarzyski i ceni bliski kontakt z domownikami. Gotowy do nauki nowych umiejętności, wykazuje się ogromnym zaangażowaniem w wykonywane zadania, co czyni go niezastąpionym partnerem zarówno w pracy, jak i w życiu rodzinnym. Pies ten uwielbia być aktywny. Nie jest to pupil dla osób, które poszukują zupełnie niewymagającego towarzysza. Aussie potrzebuje nie tylko dużo ruchu, ale także konkretnych zadań do wykonania, aby zaspokoić swoje potrzeby fizyczne i psychiczne. Brak wyzwań prowadzi do nudy i frustracji u owczarka australijskiego, co może z kolei być prostą drogą do problemów behawioralnych. 
Owczarek australijski posiada silny instynkt stróżujący, co sprawia, że doskonale się sprawdza jako obrońca swojego terytorium i rodziny. Jednakże nie może być pozostawiony sam sobie, ponieważ potrzebuje bliskiego kontaktu z ludźmi i stałego zaangażowania w życie rodziny. Aussie wymaga konsekwentnego, ale łagodnego wychowania już od szczeniaka oraz odpowiedniej socjalizacji, aby zapobiec niepożądanemu zachowaniu. Nieprawidłowo prowadzony pies, o niezaspokojonych potrzebach ruchu i aktywności umysłowej, może stać się agresywny i niszczycielski. Jako stróż, owczarek australijski bywa szczekliwy. Może reagować hałaśliwie na różne bodźce i ma tendencję do wyrażania swoich potrzeb i emocji poprzez wokalizowanie. Jest dosyć “rozmowny”. Warto wziąć to pod uwagę, mieszkając w bloku lub w miejscu, gdzie hałas może stanowić problem. Właściciele powinni być świadomi tej cechy rasy i wychowywać psa w taki sposób, by był on jak najmniej uciążliwy dla otoczenia.

Wrażenie ogólne

Mamy do czynienia z pełnymi energii psami o imponującym wyglądzie. To zwierzęta, które wyróżniają się silną, harmonijną budową. Ich sierść w różnorodnych odcieniach dodaje im charakteru i osobowości. Jednak nie tylko wygląd definiuje tę rasę. Owczarki australijskie są również znane ze swojej inteligencji i żywiołowego temperamentu. Są to psy, które uwielbiają aktywność. Chętnie będą uczestniczyć we wszelkich rodzajach aktywności, czy to bieganie, zabawy na świeżym powietrzu, czy treningi. Ich silna więź z opiekunami sprawia, że są oddanymi kompanami, gotowymi towarzyszyć im w każdej przygodzie.

Pochodzenie i historia rasy

Psy będące pomocnikami pasterzy występowały na całym świecie, tam, gdzie tylko człowiek pracował z owcami lub bydłem. Nie inaczej było w Australii, która może poszczycić się świetnymi psami pasterskimi. Wśród nich… nie ma aussie. Paradoksem jest bowiem, że owczarek australijski wywodzi się z zupełnie innej części świata!

Pochodzenie i pierwsi przedstawiciele rasy owczarek australijski

Chociaż nazwa sugeruje pochodzenie z Australii, w rzeczywistości rasa ta narodziła się w Stanach Zjednoczonych. Wczesna historia owczarka australijskiego sięga XIX wieku, gdy baskijscy pasterze migrowali najpierw do Australii, a później stamtąd do Ameryki Północnej wraz ze swoimi owcami. Towarzyszyły im ich pasterskie psy. Ze względu na kierunek, z którego przybywały one i owce, na Zachodzie Ameryki nazywano ich psy australijskimi, prawdopodobnie sądząc, że właśnie stamtąd one pochodzą. Amerykańscy ranczerzy byli zachwyceni umiejętnościami tych psów i szybko stały się one cenione. Doszło do krzyżówek z innymi rasami pasterskimi, w tym ze słynącymi z doskonałych zdolności border collie. Z czasem hodowcy doprowadzili do ujednolicenia tak ukształtowanej rasy. Przez długi czas pozostawała ona nieznana. Były to psy robocze, o silnym instynkcie pasterskim, znane jedynie w kręgach farmerów i ranczerów. Dopiero po II wojnie światowej, wraz ze wzrostem popularności westernów i rodeo, zostały one zauważone przez osoby spoza tego środowiska. Rasa została ostatecznie uznana przez FCI w 1996 roku. Jej popularność od tego czasu wciąż rośnie. W 2019 roku wśród ras uznanych przez American Kennel Club zajęła 15. miejsce w rankingu popularności. 

Kiedy owczarek australijski zyskał popularność w Polsce?

Pierwszy aussie pojawił się w Polsce w latach 90. XX wieku, dokładnie w 1995 roku. Była to suczka. Pierwszy miot owczarków australijskich urodził się jednak dopiero po 2000 roku. W ostatnich latach popularność rasy rośnie. Psy te są chętnie wybierane jako psy towarzyszące przez osoby lubiące aktywnie pracować z psem. Obecnie są jedną z najliczniej reprezentowanych ras na polskich wystawach psów rasowych.

Potrzeby szczeniaka rasy owczarek australijski

Szczeniak owczarka australijskiego potrzebuje właściwego żywienia, bogatego w składniki odżywcze, aby wspierać jego szybki wzrost i rozwój. Regularna zabawa i aktywność fizyczna są niezbędne dla utrzymania w dobrej formie jego zdrowia, również psychicznego. Budowanie silnej relacji z właścicielem od najmłodszych lat jest kluczowe dla rozwoju pozytywnych zachowań i zaufania. Równocześnie należy zapewnić mu odpowiednią ilość czasu na odpoczynek i regenerację.

Praktyczna porada

Warto pamiętać o tym, że na wystąpienie dysplazji stawów u psa mają wpływ również czynniki środowiskowe. Wybierz pieska po rodzicach wolnych od dysplazji, ale nie forsuj go nigdy zbyt długimi spacerami i intensywną aktywnością w okresie wzrostu. Zadbaj też o to, by nie chodził zbyt dużo po śliskich powierzchniach i schodach, zwłaszcza w młodym wieku.

Jakie akcesoria będą niezbędne przed pojawieniem się szczeniaka w nowym domu?

Przed pojawieniem się szczeniaka owczarka australijskiego w nowym domu ważne jest przygotowanie odpowiednich akcesoriów. Legowisko stanowi miejsce odpoczynku dla szczeniaka. Należy zapewnić maluchowi ciche i spokojne miejsce, w którym będzie mógł odpoczywać i czuć się bezpiecznie w nowym otoczeniu. Miski na jedzenie i wodę powinny być odpowiedniego rozmiaru, aby zapewnić pieskowi wygodę podczas posiłków. Dobrym pomysłem są miski ceramiczne, które łatwo umyć, na tyle ciężkie, że szczeniak nie będzie się nimi bawił. Dodatkowo zadbaj koniecznie o obecność różnorodnych zabawek, które będą stymulować jego umysł i zapewnią rozrywkę. Ważne jest, aby zabawki te były bezpieczne dla młodego psa i dostosowane do jego wieku oraz potrzeb. Postaw na wytrzymałe, ale miękkie zabawki na początek, unikaj za to piszczących. Mogłyby zbyt mocno pobudzać pieska. Bardzo ważnymi akcesoriami są dopasowana obroża i smycz, a także kilkumetrowa linka, która ułatwi bezpieczny, swobodny spacer oraz naukę wielu przydatnych rzeczy (m.in. przywołania). Oprócz tego dobrze jest mieć pod ręką wszelkie niezbędne produkty do pielęgnacji, takie jak szampon, szczotka i czyścik do zębów.

Szkolenie owczarka australijskiego – od czego zacząć?

Początek szkolenia owczarka australijskiego powinien skupić się na budowaniu podstawowych umiejętności oraz relacji opartej na zaufaniu i posłuszeństwie. Konsekwencja jest kluczowa podczas szkolenia, dlatego ważne jest, aby być stanowczym i spójnym w przekazywaniu poleceń oraz nagradzaniu oczekiwanego zachowania. Pierwszym krokiem może być nauka reagowania na imię, co umożliwi podstawową komunikację między właścicielem a psem. Następnie, gdy szczeniak jest gotowy, można przejść do nauki skutecznego przywołania, co jest kluczowe dla jego bezpieczeństwa w przyszłości. Metody pracy powinny być oparte na cierpliwości, pozytywnym wzmocnieniu i budowaniu zaufania do opiekuna.
Choć są to psy inteligentne i lojalne, często bywają nieufne wobec obcych. Z tego powodu ważne jest stopniowe i powolne wprowadzanie ich w różne sytuacje, w kontrolowanych warunkach, aby zapewnić im pewność siebie i komfort w obecności obcych ludzi i zwierząt, zwłaszcza innych psów. Poprzez regularne i pozytywne doświadczenia podczas socjalizacji, można pomóc owczarkowi australijskiemu rozwijać umiejętności komunikacyjne, co przekłada się na spokojne i pewne siebie zachowanie w różnych sytuacjach życiowych.
Nauka spokojnego zachowania podczas pielęgnacji jest często pomijana przez opiekunów psów, co może prowadzić do poważnych problemów w przyszłości. Zaniedbanie nauczenia pieska, jak się zachować podczas czesania, kąpieli czy obcinania pazurków, może skutkować niechęcią lub nawet agresywnym zachowaniem wobec tych czynności w późniejszym życiu. Konsekwencją tego może być konieczność korzystania z usług groomera (co generuje dodatkowe koszty) albo nieprawidłowa pielęgnacja sierści, co może prowadzić nawet do powstawania skomplikowanych problemów skórnych lub stanów zapalnych. Dlatego też nauka spokojnego i pozytywnego zachowania podczas pielęgnacji już od szczenięcia jest tak ważna dla zapewnienia psu zdrowego i szczęśliwego życia oraz ograniczenia kosztów związanych z utrzymaniem. Pierwszym krokiem jest budowanie pozytywnych skojarzeń z czynnością poprzez nagradzanie psa za spokojne zachowanie i akceptację dotyku, w tym dotyku szczotką. Można zacząć od bardzo krótkich sesji czesania. Ważne jest, aby pozwolić psu zaznajomić się z narzędziem i stopniowo zwiększać czas trwania sesji, jednocześnie zapewniając mu pozytywne wzmocnienia w postaci smakołyków oraz pochwał. Podczas czesania należy być delikatnym i cierpliwym, unikając raptownych ruchów, które mogą psa przestraszyć lub zniechęcić do współpracy. Naukę warto zakończyć zabawą. Stopniowe wprowadzanie psa do czynności pielęgnacyjnych zwiększa jego komfort i zaufanie do opiekuna, co ułatwia utrzymanie odpowiedniej higieny oraz ogranicza ewentualne problemy zachowania w przyszłości.

Owczarek australijski – ile kosztuje jego utrzymanie?

Owczarek australijski jest psem średniej wielkości, zdrowym i stosunkowo niewymagającym. Utrzymanie go może być nieco droższe w porównaniu z innymi rasami podobnej wielkości ze względu na ich aktywny styl życia i specyficzne potrzeby pielęgnacyjne. Regularne wizyty u weterynarza, wysokiej jakości karma oraz akcesoria do pielęgnacji sierści i treningi mogą generować dodatkowe koszty. Jednakże, przy odpowiednim planowaniu i budżetowaniu, utrzymanie owczarka australijskiego może być zarówno satysfakcjonujące, jak i osiągalne finansowo.

Karma, przysmaki, zabawki i inne akcesoria – na jakie koszty się przygotować?

Owczarek australijski to pies energiczny, więc potrzebuje wysokiej jakości karmy, która dostarczy mu odpowiednich składników odżywczych. Koszt miesięczny wyżywienia tego psa może się wahać od 200 do 400 złotych, w zależności od marki i jakości produktu. Pracując z psem, zawsze warto mieć przy sobie różnego rodzaju smakołyki. Koszt przysmaków może się różnić w zależności od ich rodzaju i jakości, ale można się spodziewać, że miesięczny wydatek na przysmaki wyniesie od 50 do nawet 100 złotych. Koszt zabawek może być zróżnicowany, ale warto przeznaczyć około 100–200 złotych na różnorodne zabawki. Im lepszej jakości zabawki kupisz, tym bardziej prawdopodobne, że dłużej posłużą wam do wspólnej zabawy. Do codziennej opieki nad psem potrzebne będą różne akcesoria, takie jak miski na jedzenie i wodę, obroża, smycz czy legowisko. Koszty tych produktów mogą się wahać w zależności od marki i jakości, ale początkowy wydatek na nie może wynieść od 200 do 500 złotych. Owczarek australijski ma gęstą sierść, która wymaga regularnego czesania, zwłaszcza w okresach linienia. Ceny szczotki i grzebienia zależą od marki i jakości, ale można spodziewać się wydatku od 50 do 100 złotych na te akcesoria. Warto zainwestować w preparaty przeciwko kleszczom, aby chronić psa przed chorobami przenoszonymi przez te pasożyty. Ich cena może wynosić od 30 do 100 złotych za opakowanie, w zależności od rodzaju i marki. Koszt pasty do zębów, szczoteczki dedykowanej psom oraz innych preparatów do higieny jamy ustnej może wynieść około 50 złotych miesięcznie. Te akcesoria do pielęgnacji są istotne dla zdrowia i dobrej kondycji owczarka australijskiego, więc warto uwzględnić je w planowanych wydatkach związanych z opieką nad psem. Dodatkowo pamiętaj o workach na odchody. Właściciel ma obowiązek sprzątać po swoim psie. Koszt woreczków raczej nie przekroczy 50 zł miesięcznie.

Czy decydując się na owczarka australijskiego przygotować się na inne, “ekstra” koszty?

Tak, ponieważ każdy pies może wymagać choćby dodatkowych badań weterynaryjnych. W przypadku poważnej choroby lub wypadku leczenie psa może sięgać nawet kilku tysięcy złotych. Nieodpowiednio prowadzony owczarek australijski może mieć problem z lękiem oraz agresją. Wówczas niezbędna może okazać się pomoc behawiorysty lub dobrego szkoleniowca. Cena jednej konsultacji waha się od 100 do 200 zł zazwyczaj. Często niezbędne jest więcej niż jedno spotkanie.
Aussie są psami, które źle znoszą brak ruchu i zajęcia. Nie są to psy dla domatorów! Warto zapewnić im możliwość treningów pod okiem odpowiedniego trenera. Aussie świetnie odnajduje się w agility, obedience i rally-O. Doskonałym sposobem na trenowanie z owczarkiem australijskim jest wykorzystanie jego naturalnego instynktu w pasterstwie. Koszt treningów jest uzależniony od ich częstotliwości oraz rodzaju sportu. Jedne zajęcia to koszt zazwyczaj od 50 zł w górę.

Na to zwróć uwagę

Owczarki australijskie mają skłonność do problemów okulistycznych. Wybierając hodowlę, kieruj się nie tylko wyglądem i charakterem szczeniaka, ale również badaniami potwierdzającymi, że rodzice pieska są przebadani pod kątem chorób występujących w rasie.

Jak pielęgnować i dbać o zdrowie owczarka australijskiego?

Owczarek australijski jest rasą ogólnie zdrową. Przedstawiciele tej rasy dożywają na ogół około 13 lat. Opiekun musi jednak pamiętać, że w dużej mierze od niego zależy to, czy jego pies będzie cieszył się dobrym zdrowiem. Nie zapominaj, że rasa ma skłonność do pewnych schorzeń! Powinieneś wiedzieć, czego możesz się spodziewać i co możesz zrobić, by zminimalizować ryzyko kłopotów.

Owczarek australijski – gdzie kupić, aby mieć pewność, że pies jest rasowy?

Zgodnie z polskim prawem każdy pies posiadający tzw. rodowód jest uważany za rasowego. Inaczej sytuacja wygląda z punktu widzenia kynologii. Psem rasowym jest pies, który ma uznany rodowód pozwalający prześledzić dokładnie jego przodków do wielu pokoleń wstecz. W przypadku niektórych ras można odnaleźć przodków psa nawet z XIX wieku! Do takich organizacji należy Międzynarodowa Federacja Kynologiczna (FCI) i współpracujące z nią kluby kynologiczne, jak American Kennel Club i brytyjski United Kennel Club. W Polsce do FCI należy jedynie Związek Kynologiczny w Polsce – ZKwP. To wśród zrzeszonych w nim hodowli warto szukać wymarzonego szczeniaczka aussie, jeśli zależy nam na faktycznie rasowym psie.

Czy owczarek australijski często choruje?

Owczarek australijski to zazwyczaj zdrowy pies, ale jak każda rasa ma skłonność do pewnych problemów zdrowotnych. W rasie niestety występują niektóre choroby o podłożu genetycznym, w tym dysplazja stawów biodrowych i łokciowych, a także choroby oczu, takie jak zaćma. Ponadto, ze względu na ich aktywny styl życia, owczarki australijskie mogą być podatne na urazy związane z intensywną aktywnością fizyczną.
Najczęstszymi problemami okulistycznymi występującymi u owczarków australijskich są zaćma oraz różnego rodzaju choroby dziedziczne, takie jak postępujący zanik siatkówki (PRA). W przypadku podejrzenia jakichkolwiek problemów z oczami, należy natychmiast skonsultować się z weterynarzem w celu przeprowadzenia odpowiednich badań i podjęcia środków zaradczych.
Innym problemem występującym u aussie jest defekt w genie MDR1, co prowadzi do zwiększonej wrażliwości na niektóre leki, takie jak np. stosowana przeciwko pasożytom iwermektyna i wiele innych. Problem ten może prowadzić do poważnych skutków ubocznych, takich jak neurologiczne objawy toksyczności lub nawet śmierć, jeśli zostaną one narażone na te substancje. Aby zapobiec problemom związanych z MDR1, opiekunowie owczarków australijskich powinni być świadomi genetycznego statusu swojego psa i unikać podawania mu leków lub substancji, które mogą być dla niego szkodliwe. Ważne jest również poinformowanie weterynarza o problemie, jeśli on występuje u naszego zwierzaka, aby uniknąć przypadkowego podawania leków, które mogą być niebezpieczne dla danego zwierzaka. Testy genetyczne są dostępne, aby określić, czy pies ma mutację MDR1, co umożliwia opiekunom unikanie potencjalnych zagrożeń związanych z tą wadą genetyczną.
Aby uniknąć problemów, należy przede wszystkim starannie wybierać hodowlę i miot, z którego kupimy szczeniaka. Rodzice powinni być przebadani pod kątem nosicielstwa chorób występujących w rasie.

Pielęgnacja owczarka australijskiego – jak utrzymać go w świetnej kondycji?

Ogólna kondycja i zdrowie owczarka australijskiego zależy od takich czynników, jak dieta, ruch i pielęgnacja. Ważne jest także zaspokojenie jego psychicznych potrzeb. Aussie nie nadają się na psy samotnie pilnujące podwórka. Potrzebują bliskiego kontaktu z opiekunem. Pielęgnacja futra, o ile pies nie jest wystawiany, nie jest skomplikowana. Właściciel musi jednak być systematyczny i często czesać psa, nawet codziennie. Piękna sierść owczarka australijskiego ma niestety skłonność do kołtunienia się i filcowania. Nieczesany aussie wygląda niechlujnie, sierść staje się brudna i matowa, nie mówiąc o kołtunach. Przygotowanie psa do wystawy to wyższa szkoła jazdy. Aby aussie zachował dobre zdrowie, należy również kontrolować jego uszy oraz – najlepiej codziennie – czyścić zęby za pomocą specjalnego czyścika lub szczoteczki oraz pasty dla psów.

Hodowle owczarka australijskiego w Polsce (FCI)

Ajurwedis – hodowla znajduje się w Wołominie. Skupia się wyłącznie na owczarkach australijskich.
Melody Samssie – hodowla owczarków australijskich i samoyedów.
Dolegor – hodowla owczarków australijskich, labradorów oraz samoyedów. Aussie z tej hodowli pracują w kynoterapii.
Color Joy – hodowla znajduje się na Śląsku. 

Artykuł nie ma charakteru reklamowego powyższych hodowli, podane są jedynie jako przykład reprezentacyjny.

Rasy pokrewne

Bezpośrednio spokrewniony z owczarkiem australijskim jest miniaturowy owczarek amerykański. Jest to nowa rasa, która od stosunkowo niedawna pojawia się na wystawach psów w ringu ras nieuznanych jeszcze przez FCI. Powstała ona w drugiej połowie XX wieku poprzez kojarzenie ze sobą najmniejszych owczarków australijskich. Posiada więc wszystkie jego zalety, a w oczach wielu osób jego dodatkowym atutem jest niewielki wzrost. Nie oznacza to jednak, że to maleńki piesek! Miniaturowy owczarek amerykański, w skrócie MAS, może mierzyć do 46 cm w kłębie, wciąż jest więc psem średniej wielkości.
Do innych ras spokrewnionych z owczarkiem australijskim należą najprawdopodobniej także owczarek szkocki collie oraz border collie. Były one używane do krzyżówek z amerykańskimi psami farmerskimi, czemu zawdzięczamy owczarka australijskiego we współczesnym kształcie. Border collie to pies pasterski z prawdziwego zdarzenia, nastawiony na ścisłą współpracę z człowiekiem. Rasa obecnie stała się modna, nie służy jej jednak leniuchowanie na kanapie i bezmyślne bieganie za piłeczką. Wymaga aktywności angażującej nie tylko ciało, ale również umysł. Bez tego staje się sfrustrowany i trudny. Owczarek szkocki collie zdobył z kolei popularność dzięki książce “Lassie, wróć”. Te spore, piękne, inteligentne psy występują w dwóch odmianach: długo- i krótkowłosej. Choć pochodząc od psów użytkowych lubią mieć ruch i zajęcie, sprawdzają się jako psy rodzinne.