Rasy psów pochodzące z polski - pełna lista!

Polskie rasy psów, które nie każdy zna

Mamy jako kraj powody do dumy. Nawet sześć powodów, bo właśnie tyle jest polskich ras psów. Myśliwskich jest wśród nich najwięcej, bo aż cztery. Wszystkie rasy psów z Polski zostały wyhodowane do pracy. Niekoniecznie więc nadają się do słodkiego leniuchowania na kanapę! Przynajmniej nie przez cały czas. Są to psy pasterskie:

• polski owczarek podhalański,
• polski owczarek nizinny,

a także polskie rasy psów myśliwskich:

• ogar polski,
• gończy polski,
• chart polski,
• polski spaniel myśliwski.

Oprócz polskiego spaniela myśliwskiego, wszystkie zostały uznane przez Międzynarodową Federację Kynologiczną (FCI). Najwcześniej stało się to w przypadku obu polskich ras owczarków. Najpóźniej oficjalnie uznano gończego polskiego, w 2006 roku.

Polskie rasy psów - historia

Rasy psów z Polski w pewnym stopniu opowiadają historię kraju. Pierwsze wzmianki na temat niektórych z nich możemy znaleźć już w średniowieczu lub w XVI wieku. Dotyczy to choćby charta polskiego i polskiego owczarka nizinnego. Polskie rasy psów myśliwskich, konkretnie ogary (do których zalicza się również gończy polski), są tematem dzieła żyjącego na przełomie XVI i XVII wieku Jana Ostroroga Myślistwo z ogary. Wzmianki o ogarach czy chartach znajdziemy również w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza. Słynny spór o Kusego i Sokoła dotyczył właśnie chartów. Niestety historia nie była łaskawa dla kynologii. Niemal wszystkie polskie rasy psów niemal całkowicie wyginęły wskutek II wojny światowej. Charty polskie były prześladowane także w latach powojennych - jako rasa utrzymywana dawniej jedynie przez arystokratów, traktowane były jak swego rodzaju wrogowie ustroju. 

Co warto wiedzieć o psach pochodzących z Polski?

Polski owczarek podhalański

Te wielkie, białe psy są doskonale znane każdemu Polakowi. Są wręcz wpisane w krajobraz polskich gór, w szczególności Tatr. Były psami strzegącymi stad owiec na halach. Często pracowały samodzielnie. Gdy nie było wypasów, strzegły domostw i obejść górali. Są to psy bardzo duże, silne, dosyć niezależne, ale bardzo inteligentne. Dwa lub więcej psów tej rasy doskonale współpracowało ze sobą nieraz bez pomocy człowieka. Jako psy pilnujące owiec nie tylko przed złodziejami, ale również atakami wilków i niedźwiedzi, są one duże (ok. 70 cm w kłębie) i silne, a sprowokowane, mogą być niebezpieczne. Wobec członków swojego stada i rodziny są jednak bardzo łagodne i czułe. Jednak ze względu na swój rozmiar, dużą samodzielność i inteligencję wymagają konsekwentnego prowadzenia od szczeniaka.

Polski owczarek nizinny (PON)

Duży, silny, biały pies strzegł stad przed niebezpieczeństwem. Pomocą pasterza w zaganianiu były jednak inne psy: często kudłate, średniej wielkości i dosyć szczekliwe. To właśnie one były przodkami jednej z pasterskich ras psów z Polski: polskiego owczarka nizinnego. Te niezbyt wysokie (do 48 cm w kłębie), długowłose psiaki o charakterystycznej grzywce zakrywającej oczy są jedyną polską rasą, która zdobyła pewną popularność poza granicami swojej ojczyzny. Nic dziwnego - świetnie odnalazły się jako towarzysze. Dostosowują się często do trybu życia właściciela i mają dużo cierpliwości wobec dzieci. Właściciele PON-ów podkreślają ich niezwykłą wierność i oddanie opiekunom, a także inteligencję. PON-y uczą się bardzo szybko, nie lubią jednak bezmyślnego wykonywania poleceń. Ciekawostką jest, że wszystkie współczesne owczarki nizinne pochodzą od tego samego psa - Smoka z Kordegardy.

Ogar polski

Ogary w Polsce znane są od wieków. Posiadanie psiarni pełnej ogarów wyznaczało status szlachcica. Psy te tak wrosły w polską kulturę, że w czasach zaborów próbowano je tępić jako symbol polskości. Rasa zawdzięcza ocalenie po II wojnie światowej pułkownikowi Piotrowi Kartawikowi. Ogar polski jest psem dużym, mierzącym do 65 cm w kłębie, o dosyć ciężkiej budowie i zawsze czaprakowym umaszczeniu. Samce są wyraźnie masywniejsze niż suki. Jako pies myśliwski, wymaga dużo ruchu, zdecydowanie nie pogardzi możliwością pracy, która wykorzysta jego talent do tropienia. Nie jest bardzo szybki, za to ceni się go za dokładność i wytrwałość. Ogary są zrównoważone i przyjazne, jeśli zapewni się im ruch, są wspaniałymi psami rodzinnymi. Nie nadają się dla osób oczekujących od psa bezwzględnego posłuszeństwa - jako psy gończe są niezależne, a do tego wrażliwe.

Gończy polski

Uznany w 2006 roku przez FCI gończy polski zdobywa powoli popularność w kraju. Gończe polskie zwane są inaczej ogarami Pawłusiewicza, od nazwiska pułkownika, który miał wielkie zasługi dla ich hodowli. Występują w trzech odmianach: najpopularniejszej czarnej-podpalanej, czekoladowej-podpalanej oraz rudej. Ten średniej wielkości (55-58 cm w kłębie) elegancki pies chwyta za oko. Nie jest to jednak rasa do ładnego wyglądania! To myśliwy z krwi i kości. Choć nie wszystkie polskie rasy psów myśliwskich są dziś użytkowane w łowisku, hodowle gończego polskiego oraz wiele tych psów wciąż pozostaje w rękach myśliwych. Pracują głównie jako poszukiwacze postrzałków oraz dzikarze. Mają doskonały węch i są bardzo niezależne, a także - jak podkreśla wzorzec rasy - brawurowo odważne. Nic dziwnego - stanięcie oko w oko z dzikiem wymaga nie lada odwagi! Jako jedne z niewielu psów myśliwskich, są również świetnymi stróżami i nieźle radzą sobie w IPO. Nie wolno jednak zapominać o ich prawdziwej naturze. Nadaje się na towarzysza jedynie pod warunkiem zapewnienia mu odpowiedniej ilości ruchu oraz treningów (np. mantrailing) lub pracy.

Chart polski

Jest to najprawdopodobniej najstarsza z polskich ras psów. Chart polski, w porównaniu z innymi chartami, wydaje się dosyć ciężkiej budowy, jest również jednym z największych psów w swojej grupie, ustępując jedynie wilczarzowi irlandzkiemu oraz borzojowi. Używano go głównie do polowań na zające, zdarzało się jednak, że w trójkach był wypuszczany również na wilki. Były bardzo wysoko cenione przez polską szlachtę oraz magnaterię - zdarzało się, że na polowania dowożono je specjalnymi saniami. Nic dziwnego, że do dziś zachowały swoje arystokratyczne maniery :) Jak każdy chart, ma bardzo silny instynkt pogoni. Polskie rasy psów myśliwskich, takie jak ogar, gończy czy spaniel, polują przy użyciu węchu. Charty są wzrokowcami, w dodatku ich zadaniem było dogonienie oraz zabicie ofiary. Reagują na ruch w otoczeniu, uciekającą sarnę dostrzegą z daleka i są w stanie zabiec jej drogę. Z tego powodu bardzo ważne jest, by nigdy nie spuszczać ich ze smyczy w lesie - najlepiej robić to na dużym, ogrodzonym terenie, z dala od dróg szybkiego ruchu. W domu zachowuje się spokojnie. Lubi przebywać blisko właściciela, ale nie narzuca się i nie chodzi za nim krok w krok. Na tle innych chartów, tzw. polaka wyróżnia również instynkt obronny. Bez wahania stanie w obronie opiekuna, jeśli uzna, że ktoś mu zagraża. Dawniej nazywano go czasem ukrytą bronią kobiety. W Polsce na posiadanie chartów oraz ich mieszańców należy mieć stosowne pozwolenie.

Polski spaniel myśliwski

Polski spaniel myśliwski to najmłodsza i najmniejsza z polskich ras psów myśliwskich. Ze spanielami polowano na ziemiach polskich już w XIX wieku. Jedną z najbardziej znanych hodowczyń była księżna Izabella Róża Radziwiłłowa. Importowała ona do swojej hodowli wiele spanieli z Wielkiej Brytanii, w tym springer spaniele. Zawieruchy wojenne i trudna sytuacja kraju po II wojnie światowej nie sprzyjała pracy nad rasą. Dopiero od lat 80. XX wieku wzrosło zainteresowanie spanielami. Polskie spaniele używane były do polowań na zwierzynę drobną, polowały w trudnym i podmokłym terenie. Są niezwykle ruchliwe i wytrwałe, a także łatwe w szkoleniu i posłuszne. Wobec obcych są powściągliwe, ale nieagresywne. Lubią towarzystwo znanych sobie osób, są towarzyskie. Nadają się na psy rodzinne, należy jednak zapewnić im ruch oraz zajęcie.

Podsumowanie

Niniejszy artykuł przybliża sześć ras psów wywodzących się z Polski, odkrywając ich historię oraz charakterystykę. Każda z ras, takich jak owczarek podhalański, gończy polski, chart polski, ogar polski, polski spaniel myśliwski oraz polski owczarek nizinny, ma głębokie korzenie w polskiej kulturze i tradycji. Przedstawiliśmy ich rolę na przestrzeni wieków, od ochrony stad po myślistwo, oraz specyficzne cechy fizyczne i temperamentalne, które czynią je wyjątkowymi. Warto podkreślić również znaczenie tych ras w zachowaniu polskiego dziedzictwa kynologicznego.