Urok i Tajemnice Umaszczenia Merle: Co Warto Wiedzieć?

Czym jest umaszczenie merle?

Umaszczenie merle, zwane także marmurkowym, to charakterystyczny wzór sierści z nieregularnymi plamami na jednolitym tle. Gen merle częściowo rozjaśnia podstawowy kolor sierści, tworząc unikalne wzory i odcienie. Często towarzyszy mu różnorodność w kolorze oczu – psy merle mogą mieć oczy niebieskie, brązowe lub różnobarwne.

Gen merle to gen dominujący niepełny – oznacza to, że do ujawnienia wzoru wystarczy jeden allel, ale jego podwójna obecność (double merle) może powodować poważne wady. Merle to nie tylko wzór – to także stan genetyczny wpływający na pigmentację całego ciała, w tym nosa, skóry i oczu.

Typy umaszczenia merle

Istnieje kilka odmian umaszczenia merle, różniących się intensywnością i kolorem:

• Blue merle – szare tło z czarnymi plamami, często spotykane u owczarków australijskich.
• Red (liver) merle – jasnobrązowe lub kremowe tło z ciemniejszymi rudymi plamami.
• Cryptic merle – pies ma gen merle, ale wzór nie jest widoczny gołym okiem; bywa trudny do rozpoznania bez testów genetycznych.
• Phantom merle – również niewidoczny wzór, ujawniający się dopiero w potomstwie po niekontrolowanym kojarzeniu.

Z tego powodu testy DNA są niezbędne przed planowanym rozrodem – pozwalają wykluczyć obecność ukrytego genu merle u osobników, które wizualnie nie wyglądają na merle.

Rasy psów z umaszczeniem merle

Umaszczenie to występuje głównie u psów pasterskich i myśliwskich. Oprócz owczarka australijskiego, border collie czy collie szkockiego, spotyka się je u:

• owczarka szetlandzkiego,
• doga niemieckiego,
• jamnika długowłosego,
• Welsh Corgi Cardigan,
• chihuahua,
• pomeraniana (szpica miniaturowego).

Niektóre rasy, np. labrador retriever, golden retriever czy buldog francuski, nie mają naturalnie tego wzoru – jego obecność u tych ras wynika z celowego krzyżowania międzyrasowego.

Ryzyko zdrowotne i znaczenie odpowiedzialnej hodowli

Krzyżowanie dwóch psów z genem merle (double merle) może skutkować poważnymi wadami genetycznymi – głuchotą, ślepotą, deformacjami oczu i uszu. Szczenięta z takim genotypem są często całkowicie białe i mogą mieć niedorozwinięte gałki oczne.

Organizacje kynologiczne, takie jak FCI czy AKC, wprowadzają regulacje zakazujące kojarzenia dwóch osobników merle. Hodowcy powinni wykonywać testy genetyczne, prowadzić świadome kojarzenia i informować nabywców o ewentualnym ryzyku zdrowotnym u potomstwa.

Merle a buldog francuski

Buldog francuski naturalnie nie posiada genu merle. Jego obecność wynika ze skrzyżowania z rasami, które ten gen posiadają. Takie działania są nieetyczne i wiążą się z podwyższonym ryzykiem chorób oraz problemów z układem oddechowym, który i tak jest słabym punktem tej rasy.

W wielu krajach, w tym w Polsce umaszczenie merle u buldogów francuskich nie jest uznawane przez organizacje kynologiczne, a psy takie nie mogą być rejestrowane ani dopuszczane do wystaw m.in. według regulaminu ZKwP. Kupując psa z tym umaszczeniem, nabywca powinien wziąć pod uwagę spore prawdopodobieństwo wystąpienia problemów zdrowotnych w przyszłości.

Aspekty prawne i etyczne

W niektórych krajach, m.in. w Niemczech i Norwegii, rozmnażanie double merle jest zabronione prawnie jako działanie niehumanitarne. Coraz więcej krajów rozważa wprowadzenie podobnych przepisów. Etyczna hodowla psów z umaszczeniem merle opiera się na wiedzy genetycznej i doborze odpowiednich partnerów, by nie narażać szczeniąt na cierpienie.

Podsumowanie

Umaszczenie merle to efektowny i unikalny wzór sierści, który występuje u niektórych ras psów. Chociaż cieszy się dużym zainteresowaniem, jego dziedziczenie wiąże się z ryzykiem zdrowotnym, zwłaszcza w przypadku podwójnego genu merle. Odpowiedzialna hodowla, testy genetyczne i znajomość dziedziczenia są kluczowe dla ochrony zdrowia zwierząt. Kupując psa z tym umaszczeniem, warto dokładnie sprawdzić pochodzenie i podejście hodowcy.